Niedawno pisaliśmy o nowelizacji Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz Ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Zgodnie z interpretacją indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 2 lutego 2018 r. ustalenie, czy określony przychód został osiągnięty z tytułu praw autorskich lub pokrewnych i czy podatnik jest twórcą, czy też artystą wykonawcą należy ocenić w świetle odrębnych przepisów, czyli przepisów Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Z tego względu poniżej przytoczymy parę najważniejszych kwestii zawartych w Ustawie, które być może pomogą w rozstrzygnięciu sporów związanych z Prawami autorskimi.

Utwór

Zgodnie z art.1 ust.1 Ustawy jest to każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Przykładem jest film, książka, piosenka, ale także broszury, artykuły, czy teksty publicystyczne. Ochroną praw autorskich nie są objęte odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne, ale sposób wyrażenia idei/pomysłu. Przy ocenie czy dane dzieło jest utworem nie ma znaczenia cel jego powstania, czy wartość artystyczna. Utwór jest niematerialny, dlatego możemy sprzedać przeczytaną przez nas książkę, ponieważ prawnie po wprowadzeniu fizycznej kopii utworu do obrotu ulega wyczerpaniu prawo do zezwalania na dalszy obrót tą kopią. Prawo autorskie zabrania jednak sprzedaży samodzielnie wykonanej kopii utworu (ksero).

Ochrona utworu prawami autorskimi

Pisaliśmy już o rodzajach praw autorskich – https://umowaodzielo.pl/prawa-autorskie-rodzaje-i-jak-konstruowac-umowy/. Wymienialiśmy tam dwa rodzaje praw autorskich, osobiste, niezbywalne oraz majątkowe, zbywalne. Utwór nabywa prawo do ochrony od momentu jego „ustalenia”, czyli powstania, nawet jeśli jest jeszcze niedokończony. W praktyce ma to miejsce wtedy, gdy informacja zwana utworem jest uzewnętrzniona, np. tekst zapisany na papierze, film nagrany na płycie, jak również wygłoszenie przemowy, czy zaśpiewanie piosenki.

Rodzaje utworów

Utwór pierwotny

Pierwotnie stworzony utwór, np. obraz, artykuł, utwór muzyczny

Utwór zależny

Zmodyfikowany utwór pierwotny, ma swój twórczy wkład, ale korzysta z elementów utworu macierzystego, np. remiks, tłumaczenie, adaptacja powieści. Utwory zależne chronione są niezależnie od praw autora pierwotnego. Rozpowszechnianie utworu zależnego wymaga zgody wszystkich uprawnionych do dzieła.

Utwór inspirowany

Jest to indywidualny utwór, w którym autor jedynie czerpał inspiracje z innego utworu i wykorzystywał wybrane wątki. Do stworzenia utworu inspirowanego nie potrzebujemy zgody autora oryginału, który był źródłem inspiracji.

Dzieła, które nie są utworami

• akty normatywne lub ich urzędowe projekty;
• urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole;
• opublikowane opisy patentowe lub ochronne;
• proste informacje prasowe.

Prawa pokrewne

• Prawa pokrewne przysługują podmiotom, które ponoszą pewny nakład inwestycyjny w związku z utworem, natomiast zazwyczaj nie mają żadnego twórczego wkładu. Prawa pokrewne chronią np. aktorów, recytatorów, tancerzy, dyrygentów, czy producentów, czyli podmioty, które przekazują utwory szerszej publiczności. Zgodnie z treścią Ustawy prawami pokrewnymi są:
• prawa do artystycznych wykonań,
• prawa do fonogramów i wideogramów,
• prawa do nadań programów,
• prawa do pierwszych wydań (a także do wydań naukowych i krytycznych),
• prawa do wydań naukowych i krytycznych.

Prawa pokrewne są ograniczone czasowo podobnie jak prawa autorskie. Zgodnie z ustawą wygasają one:

• z upływem 50 lat następujących po roku, w którym artystyczne wykonanie ustalono,
• z upływem 50 lat następujących po roku, w którym fonogram lub wideogram został sporządzony,
• z upływem 50 lat następujących po roku pierwszego nadania programu,
• 30 lat od publikacji wydania naukowego i krytycznego,

Strony www, czy są utworem?

Biorąc pod uwagę definicję utworu, tworzenie stron internetowych jest działalnością twórczą o indywidualnym charakterze ustalonym w jakiejkolwiek postaci. Podczas budowania strony www tworzony jest kod źródłowy, bazy danych itd., a także teksty, materiały graficzne, animacje itp. Z tego wynika, że strona internetowa może być pojmowana jako całość, ale także jako jej poszczególne części.

Tłumaczenia, a prawa autorskie

Należy pamiętać, że mimo nowelizacji Ustawy z lipca 2018r. i dopuszczenia tłumaczeń do korzystania z wyższych kosztów uzyskania przychodu z tytułu przekazania praw autorskich nie dotyczy to tłumaczeń dokumentów urzędowych, aktów normatywnych lub ich urzędowych projektów i innych dzieł, które nie są utworem.

Podsumowanie:

Prawo autorskie chroni twórców, ale nie zawsze gwarantuje możliwość ze skorzystania wyższych kosztów uzyskania przychodu z tego tytułu. Odpowiedzialność za opłacenie niższej zaliczki na podatek dochodowy, a tym samym wypłacenie wyższego wynagrodzenia spoczywa na zleceniodawcy. Nie znaczy to, że wykonawca nie odczuje konsekwencji z tym związanych. Urząd Skarbowy może dociekać odsetek nawet do 5 lat po zakończonej umowie. Na szczęście w serwisie Useme.eu to administratorzy serwisu czuwają nad prawami autorskimi przekazywanymi do dzieł. Aby proces ten przebiegał sprawnie i zgodnie z prawem korzystają z obu wymienianych w tym artykule Ustaw.
A wy przekazujecie prawa autorskie do dzieł? Może macie wątpliwości, które chcecie wyjaśnić. Zapraszamy do komentowania.

Żródło:

https://prawokultury.pl/kurs/zakres-przedmiotowy-prawa-autorskiego
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych