Młodzi ludzie mogą zarobić swoje pierwsze większe pieniądze na różne sposoby – w grę wchodzą już nie tylko zbiórki owoców czy roznoszenie ulotek. Powszechna aktywność najmłodszych na social mediach sprawia, że pojawiła się potrzeba zawierania umów o dzieło z nieletnimi influencerami.

Czy nieletni może podpisać umowę cywilnoprawną? Czy rodzic musi wyrazić na to zgodę? Jak wyglądają w tym przypadku składki do ZUS-u? Co z podatkiem dochodowym? Na te wszystkie pytania odpowiadamy w dzisiejszym artykule.

Umowa o dzieło – od ilu lat dziecko ma zdolność do czynności prawnych?

Czy aktywny na YouTubie lub TikToku nastolatek ma prawo samodzielnie zawierać umowy na współprace marketingowe? To zależy od jego wieku, bo inne zasady obowiązują dzieci do 13. roku życia, a inne nastolatków w wieku od 13 do 18 lat.

Trzeba również podkreślić, że w prawie pracy nie istnieje takie określenie jak „nieletni”. Umowa zlecenie i umowa o dzieło z nieletnim są więc terminami potocznymi i używamy ich na potrzeby uproszczenia przedstawianych tutaj treści. Kodeks cywilny wspomina natomiast o „małoletnich”, czyli osobach, które nie ukończyły 18. roku życia.

W praktyce jednak ważny jest podział na osoby nieposiadające i posiadające zdolność do czynności prawnych:

• brak zdolności do czynności prawnych – do 13. roku życia;
• ograniczona zdolność do czynności prawnych – od 13. do 18. roku życia;
• pełna zdolność do czynności prawnych – od 18. roku życia (wyjątek: jeśli kobieta w wieku 16-18 lat wyjdzie za mąż, staje się pełnoletnia).

Dziecko do 13 roku życia – brak zdolności do czynności prawnych

Małoletni, który nie obchodził 13. urodzin, nie ma zdolności do czynności prawnych – umowa zlecenie lub umowa o dzieło z nieletnim będzie w tym przypadku niemożliwa. Jedynymi umowami, które może zawrzeć dziecko do 13. roku życia, są te dotyczące drobnych spraw życia codziennego, czyli głównie zakupów.

Czy to oznacza, że nie istnieje możliwość współpracy z osobą nieletnią poniżej 13. roku życia? Niekoniecznie – w ich imieniu wszystkich czynności prawnych dokonują rodzice lub inni opiekunowie prawni. To z nimi należy więc dopełniać wszelkich formalności. Zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego opiekunem prawnym dziecka są rodzice, którzy sprawują nad nim władzę rodzicielską. Osoby, które przysposobiły dziecko, są traktowane na równi z rodzicami.

Zawarcie umowy przez osobę niepełnoletnią w wieku 13-18 lat

Nastolatek, który ma od 13 do 18 lat, może być przedmiotem umowy cywilnoprawnej. Można więc podpisać umowę zlecenie lub umowę o dzieło z nieletnim, np. na zaprojektowanie strony internetowej, lokowanie produktu czy aktywność kulturalną.

Czy nieletni może podpisać umowę samodzielnie? Tak, ale później należy uzyskać zgodę u opiekuna prawnego. Nie musi to być zgoda pisemna – prawo zezwala na ustne załatwienie sprawy. Drugą opcją jest potwierdzenie umowy przez samego nastolatka po ukończeniu 18. urodzin.

Składki ZUS w przypadku umowy z osobą małoletnią

Jeśli umowa cywilnoprawna jest zawierana z osobą dorosłą, to w przypadku umowy zlecenie opłaca się składki do ZUS-u, a w umowie o dzieło – nie. Sytuacja wygląda inaczej, gdy osoby zatrudnione w ramach umowy zlecenia lub o dzieło są nastolatkami.

W większości przypadków osoby między 13. a 18. rokiem życia są uczniami szkół podstawowych i średnich. Zgodnie z prawem uczniowie nie mają obowiązku opłacania składek od umów cywilnoprawnych. Nie odprowadzamy więc składki na ubezpieczenia społeczne ani ubezpieczenie zdrowotne do ZUS-u.

Co innego, jeśli małoletni nie posiada statusu ucznia. Wtedy należy opłacać za niego wszystkie składki, których wymaga Zakład Ubezpieczeń Społecznych od umów cywilnoprawnych. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne.

Zlecenie i umowa o dzieło z nieletnim a podatek dochodowy

Jeśli chcemy zawrzeć z uczniem do 26. roku życia umowę zlecenie, sytuacja jest bardzo prosta – obowiązuje ich zwolnienie z podatku dochodowego w ramach zerowego PIT-u dla młodych. Wynagrodzenie zleceniobiorców stanowi kwotę brutto zawieranej umowy – nie odciąga się ani składek ZUS, ani zaliczki na podatek dochodowy.

Jeśli roczna suma wynagrodzeń nastolatka przekroczy 85 528 zł, nie może skorzystać ze zwolnienia z podatku.

Inaczej sytuacja wygląda, jeśli w ramach umowy nastoletni wykonawca wykonuje dzieło. Niestety ustawa o uldze dla młodych nie obejmuje wynagrodzeń na podstawie umowy o dzieło. Zaliczka na podatek dochodowy jest liczona taka samo jak w przypadku osoby pełnoletniej. Zleceniodawca na zakończenie roku podatkowego powinien wystawić dokument PIT-11. Na podstawie tego dokumentu opiekun prawny nieletniego wypełnia PIT-37 z uwzględnieniem danych dziecka.

Tak samo jak w przypadku wszystkich zleceniobiorców pełnoletnich, jeśli wynagrodzenie wyniosło mniej niż 200 zł brutto, zaliczka jest pobierana ryczałtem i nie jest wykazywana w rozliczeniu rocznym.

Żeby sprawdzić, ile dokładnie podatku odprowadzimy od naszej umowy o dzieło z małoletnim, możemy skorzystać z internetowych kalkulatorów. Inny podatek będzie trzeba odprowadzić od umowy o dzieło z przeniesieniem praw autorskich, a inny bez przeniesienia.

Umowa o dzieło z nieletnim – wzór i podsumowanie:

Zawierając umowę cywilnoprawną z młodą osobą, należy być pewnym, że ukończyła 13 lat – w przeciwnym razie nieletni nie może podpisać umowy. W jego imieniu działają jego opiekunowie prawni.

Na podpisanie umowy zlecenie lub o dzieło z nieletnim potrzebna jest zgoda od opiekuna prawnego, która powinna znaleźć się w załącznikach do umowy. Ewentualnie po wykonaniu usługi wykonawca po osiągnięciu pełnoletności sam może potwierdzić zawarcie umowy.

Istnieje wiele serwisów, które pomagają w rozliczaniu umów. Najbardziej znanym i w pełni bezpiecznym portalem jest useme.com. Podpisując umowę za jego pośrednictwem, klient nie musi martwić się o pozwolenia od rodziców na zawarcie umowy. Administratorzy serwisu biorą wszystkie sprawy związane z rozliczeniem na siebie.