Grafika, logo i projekty 3D: umowa o dzieło i KUP dla grafików

Graficy należą do tych specjalistów, którzy chętnie są zatrudniani na umowę o dzieło. To nie budzi kontrowersji, ponieważ wynikiem ich pracy jest realizacja konkretnego projektu. Co jednak z prawami autorskimi i kosztami uzyskania przychodu w przypadku grafików? To wyjaśniamy w naszym artykule.

Graficzka pracująca na umowie o dzieło, wykonująca projekt logo

Przedmiotem umowy o dzieło jest konkretny rezultat – dostarczenie zamówionego dzieła. Nie ma tam mowy o pracy powtarzalnej lub wykonywanej w konkretnym, wyznaczonym miejscu. Praca grafika doskonale pasuje do tej formy rozliczenia. Nic dziwnego zatem, że tacy specjaliści są przeważnie zatrudniani na umowę o dzieło. Rezultatem pracy grafika są różnego rodzaju dzieła. Warto sprawdzić, jaki jest zakres działania praw autorskich po zawarciu umowy o dzieło. Zaczynamy jednak od kosztów uzyskania przychodu.

KUP w pracy grafika

Na początek należy wyjaśnić, czym są koszty uzyskania przychodu (KUP). Najlepiej sięgnąć do źródeł prawnych. W Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku (Dz. U. 2021.1128) w art. 22 Ust. 1 czytamy, że „kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów […]”. KUP obowiązują także w przypadku umowy o dzieło.

Standardowa wysokość KUP w umowach o dzieło wynosi 20% przychodu pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne (jeśli są udokumentowane koszty, mogą być wyższe). W niektórych przypadkach opłaca się osobie pracującej na umowę o dzieło przekazać prawa autorskie. To pozwala zwiększyć KUP aż do 50%, ale nie więcej niż 120 000 zł w 2022 roku. Gdy poniesione koszty są udokumentowane, wtedy wspomniany limit nie obowiązuje.

Niestety, tutaj pojawiają się pewne kontrowersje. Do 1 stycznia 2018 roku wystarczyło przekazać prawa autorskie i w każdym przypadku można było zastosować KUP 50%. Po tej dacie wprowadzono kontrowersyjne zmiany i sprecyzowano w ustawie o podatku od osób fizycznych, kto może skorzystać z wyższych kosztów uzyskania przychodu. Wyższy KUP przysługuje obecnie wybranym zawodom i pracom. Wymienia się wśród nich grafików, ale pojawiają się tu pewne wątpliwości, jakie prace obejmują 50-procentowe koszty uzyskania przychodu. Zatrzymajmy się nad tą kwestią.   

Prawa autorskie do projektów graficznych

Projekty graficzne to dość szeroka kategoria. Zacznijmy od tak prężnego segmentu IT, jak gry komputerowe. Żadna z nich nie może powstać bez współpracy z grafikiem. Gra komputerowa to złożony projekt, ale nie pojawia się jako przedmiot prawa autorskiego w polskim prawodawstwie. Jednak wyrok TSUE z dnia 23 stycznia 2014 r. (C-355/12) jasno określa, że gra komputerowa to nie tylko program komputerowy, ale i dźwięk oraz elementy graficzne i mają one samoistnie charakter twórczy [1]. To oznacza, że grafik, który pracuje na umowę o dzieło zawartą z firmą produkującą grę, musi przenieść autorskie prawa majątkowe na studio, aby mogło ono swobodnie rozporządzać grą. W takim przypadku grafik może zastosować KUP 50%, ponieważ grafika komputerowa została objęta wyższymi kosztami uzyskania przychodu.

Z KUP 50% grafik może skorzystać także w przypadku pozostałych projektów graficznych, w tym m.in. rysunków, ilustracji, digital painting, projektów DTP i przygotowania do druku. 

Prawa autorskie do logo

Innym częstym efektem pracy grafika jest logo. Znaki towarowe zamawiają firmy, różne organizacje, instytucje i inni klienci. Logo jest unikalnym znakiem graficznym, który stanie się częścią identyfikacji wizualnej firmy, organizacji itd. Grafik tworzy logo dla konkretnego klienta. To oznacza, że przekazywanie licencji na wykorzystanie tego znaku graficznego nie ma sensu, ponieważ nie będzie go można użyć w innej pracy. Poza tym zamawiający na pewno będzie żądał przeniesienia na niego praw autorskich. Oczywiście chodzi o majątkowe prawa autorskie. Musi zostać podpisania umowy w formie pisemnej, która będzie określała pola eksploatacji, w tym pole eksploatacji pozwalające rejestrację logo jako znaku towarowego. Do tego zamawiający może żądać praw zależnych, które umożliwiają mu w przyszłości dokonywania modyfikacji logo. Dla grafika istotne jest to, że przekazując prawa autorskie do logo, może zastosować KUP 50%.

Prawa autorskie do projektów 3D

Wraz z upowszechnieniem się komputerów i internetu na popularności zyskała także grafika 3D. To często projekty, które przygotowywane są z wykorzystaniem różnych gotowych komponentów graficznych, zdjęć itp. W domyśle powinna wyjść z tego oryginalna, unikatowa praca. Jej kształt zależny jest tylko od projektanta. Jednak i tutaj pojawiają się pewne kontrowersje. Problem polega na tym, że takie dzieło 3D może korzystać z gotowych elementów graficznych, które zostały przygotowane przez innych autorów. Jeśli nawet efekt grafiki 3D będzie wyjątkowy i oryginalny, przygotowany został na bazie komponentów należących do innych twórców. W takim przypadku grafik musi albo skorzystać z darmowych komponentów z licencją umożliwiającą ich używanie w projektach graficznych, albo powinien sam kupić prawa autorskie do tych elementów. W każdym razie przygotowanie na tej bazie projektu 3D także upoważnia do zastosowania KUP 50%.

Umowa o dzieło to najczęstsza forma zatrudnienia grafika. Osoba wykonująca ten zawód może skorzystać na takiej umowie dodatkowo. Wszystko dlatego, że w wielu przypadkach będzie mógł zastosować wyższe, bo 50-procentowe, koszty uzyskania przychodu. Warto o tym pamiętać, szukając korzystnej formy współpracy ze zleceniodawcą.

0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Powiadom o
guest

0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments

Site Footer

0
Would love your thoughts, please comment.x