Umowa o wykonanie projektu budowlanego zaliczana jest do umów o dzieło. Ma to istotne znaczenie zarówno ze względu na zasady oskładkowania wynagrodzenia za wykonanie projektu, jak i zasady odpowiedzialności za ewentualne wady projektu. Strony umawiające się na wykonanie projektu budowlanego powinny pamiętać także o innym ważnym aspekcie prawnym umowy, jakim są prawa autorskie majątkowe do projektu.

Przedmiotem praw autorskich jest utwór, czyli przejaw działalności twórczej o charakterze indywidualnym, mający ustaloną postać. Wśród przedmiotów praw autorskich przepisy wymieniają między innymi utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi, utwory plastyczne, architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne. Przepisy nie wskazują wprost, że projekt budowlany jest objęty prawami autorskimi, jednak kwestia ta została rozstrzygnięta w orzecznictwie – projekt budowlany jest utworem. Prawa twórcy do projektu budowlanego podlegać zaś będą ochronie prawnej.

Prawa autorskie do projektu objęte są ochroną niezależnie od spełnienia jakichkolwiek wymagań formalnych przez twórcę. Każdy inwestor powinien o tym pamiętać na etapie zawierania umowy na wykonanie prac projektowych, by odpowiednio zabezpieczyć swoje interesy.

Umowa o przeniesienie praw autorskich a licencja

Autorskie prawa majątkowe do projektu mogą być przeniesione na inne osoby na podstawie umowy. Inwestor może również zawrzeć z twórcą projektu budowlanego umowę licencji, która obejmuje prawo do korzystania z utworu.

Zarówno umowa o przeniesienie praw autorskich do projektu, jak i umowa licencji obejmują wyłącznie pola eksploatacji wyraźnie w nich wymienione. Konieczne jest zatem prawidłowe opisanie w umowie pól eksploatacji projektu.

Kolejnym istotnym elementem umowy, której przedmiotem będą prawa autorskie majątkowe do utworu, jest określenie wynagrodzenia za przeniesienie praw autorskich lub udzielenie licencji. W przypadku, gdy umowa nie będzie obejmowała wynagrodzenia twórcy, wysokość tego wynagrodzenia powinna być określona na podstawie zakresu udzielonego prawa i korzyści wynikających z korzystania z utworu.

Umowa o przeniesienie praw autorskich majątkowych do projektu musi być zawarta w formie pisemnej. W przeciwnym wypadku będzie nieważna. Zachowanie formy pisemnej jest konieczne również w przypadku, gdy zawieramy umowę licencji wyłącznej, a więc umowy która zastrzega dla konkretnego podmiotu wyłączne prawo do korzystania z projektu w określony sposób. Jeśli umowa licencji nie wyłącza możliwości upoważnienia przez autora innych osób do korzystania z projektu w dany sposób, mamy do czynienia z licencją niewyłączną i do jej skutecznego zawarcia nie jest konieczne zachowanie formy pisemnej.

Nabycie egzemplarza projektu budowlanego

W praktyce często zdarza się, że strony umowy o wykonanie projektu budowlanego nie zawierają w umowie żadnych postanowień dotyczących praw autorskich do projektu. W takim wypadku zastosowanie ma regulacja, zgodnie z którą nabycie od twórcy egzemplarza projektu architektonicznego uprawnia nabywcę do zastosowania tego projektu jedynie do jednej budowy, chyba że umowa łącząca strony stanowi inaczej. Przepis z jednej strony chroni prawa twórcy projektu, wskazując wyraźnie że nabywca projektu ma prawo do wzniesienia jedynie jednej budowli w oparciu o projekt. Z drugiej strony regulacja zabezpiecza w minimalnym stopniu interesy nabywcy egzemplarza projektu, który nie zadbał o zawarcie odpowiednich postanowień w umowie, zapewniając mu prawo do wzniesienia budowli na podstawie projektu bez konieczności uiszczania dodatkowego wynagrodzenia na rzecz twórcy. Pod pojęciem egzemplarza należy rozumieć zarówno formę papierową projektu, jak i elektroniczną. Z orzecznictwa wynika, że uprawnienie do wzniesienia jednego budynku na podstawie projektu przysługiwać będzie również podmiotowi, który nabył projekt od pierwotnego nabywcy. Uprawnienie przysługujące nabywcy projektu jest zatem zbywalne.

Regulacje prawne związane z wykonaniem projektu budowlanego obejmują nie tylko przepisy Kodeksu cywilnego i ustawy Prawo budowlane, ale również przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Inwestor powinien zadbać o to, by przysługiwały mu prawo autorskie majątkowe do projektu, na podstawie którego chce wznieść budowlę. W przypadku, gdy umowa na prace projektowe zawierana jest bezpośrednio przez inwestora z projektantem, powinna zawierać odpowiednie zapisy dotyczące praw autorskich. Jeśli inwestor powierza generalnemu wykonawcy dostarczenie projektu i wybudowanie obiektu, powinien zawrzeć zapisy dotyczące praw autorskich w umowie, ale również upewnić się, czy generalny wykonawca jest uprawniony do rozporządzania prawami autorskimi do projektu.

Radca prawny Agnieszka Przybylska

Dowiedz się więcej: www.kancelariaprzybylska.pl
biuro@kancelariaprzybylska.pl