Zasady przenoszenia praw autorskich do utworów zapisane są w Ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Większość z nas myśląc o przeniesieniu praw autorskich nie ma świadomości, że istnieją różne rodzaje umów, które pozwalają nam to zrobić. Umowy te mogą obejmować różne pola eksploatacji utworu oraz być ograniczone w czasie. Jedną z umów jest właśnie umowa licencyjna.

Prawa autorskie – rodzaje umów:

Zgodnie z Ustawą istnieją dwie formy umów dotyczących praw autorskich:

• umowa o przeniesienie majątkowych praw autorskich – przenosi wszystkie prawa majątkowe do utworu na wszystkich polach eksploatacji na nabywcę,
• umowa licencyjna – tzw. umowa o korzystanie z utworu, uprawnia licencjobiorcę do korzystania z utworu na wskazanych polach eksploatacji, w określonym czasie i na określonym terytorium. Prawa majątkowe nadal zostają przy licencjodawcy.

Umowa licencyjna – główne cechy

Podpisując umowę licencyjną jako twórca nie tracisz praw majątkowych do swojego utworu. Ponadto licencjobiorca jest uprawniony jedynie do korzystania z praw, które są ściśle określone w umowie. Zawierając umowę licencyjną strony umowy mogą ją kształtować samodzielnie, byleby postanowienia w niej zawarte były zgodne z prawem.

Istnieją trzy typy licencji:

• licencja wyłączna

Przyznaje licencjobiorcy wyłączne prawo do korzystania z utworu, na określonych polach eksploatacji, w oznaczonym czasie, z wyłączeniem osób trzecich. Licencja wyłączna nie odbiera licencjodawcy prawa do korzystania z własnego utworu, chyba, że w umowie istnieje stosowny zapis ograniczający możliwość korzystania z dzieła przez twórcę.

Umowa licencji wyłącznej powinna być sporządzona na piśmie, pod rygorem nieważności. Dodatkowo licencjobiorca może dochodzić roszczeń z tytułu naruszenie autorskich praw majątkowych (w zakresie udzielonej licencji).

• licencja niewyłączna

Umożliwia również innym podmiotom korzystanie z tego samego utworu w tym samym czasie i na tym samym terytorium, na tych samych polach eksploatacji. Licencja niewyłączna nie musi być zawarta na piśmie, lecz w formie ustnej lub dorozumianej.

• sublicencja

Licencjobiorca może udzielić dalszej licencji, jeśli otrzyma upoważnienie w jego umowie licencyjnej.

Jeśli w umowie nie widnieje jasny zapis, że licencja jest wyłączna, domyślnie licencja jest niewyłączna.

Licencja – koszty uzyskania przychodu

Koszty uzyskania przychodu regulowane są tak samo jak w przypadku umów o przeniesienie majątkowych praw autorskich. Zgodnie z Ustawą o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne koszty uzyskania przychodu mogą być podwyższone dla utworów w określonych obszarach, czyli mogą wynosić 50%.

Więcej: https://umowaodzielo.pl/kup-50-nowelizacja-ustawy-od-lipca-2018/

Czas trwania licencji

Licencja przekazywana jest na określony czas. Jeśli w umowach nie postanowiono inaczej, licencje ograniczają się do terytorium Polski i są przekazywane na 5 lat. Jeśli umowa zostanie zawarta na czas dłuższy niż 5 lat to zgodnie z Ustawą umowa taka zostanie automatycznie przekształcona w umowę zawartą na czas nieokreślony. Umowy na czas określony nie można wypowiedzieć (chyba, że w umowie są zawarte odpowiednie zapisy regulujące zasady jej wypowiedzenia), natomiast już taką na czas nieokreślony można.

Co za tym idzie, jeśli zawarliście umowę licencyjną na kilkanaście lat, tak naprawdę po 5 latach każda ze stron ma prawo do jej wypowiedzenia.

Co po zakończeniu trwania licencji?

Jak już wspominaliśmy wyżej przedmiotem umowy licencyjnej są ściśle określone pola eksploatacji, z których może korzystać nabywca. Biorąc to pod uwagę, po wygaśnięciu licencji na dany utwór lub po wypowiedzeniu umowy licencyjnej przez twórcę tracisz prawo do korzystania z konkretnego utworu na danych obszarach eksploatacji wymienionych w umowie. W praktyce wygląda to tak, że możesz zachować teksty, które od kogoś kupiłeś, ale nie masz prawa do ich modyfikacji, powielania, druku itd.

Umowa licencyjna – useme.com

Wielu twórców nie prowadzi własnych działalności gospodarczych, lecz wystawia faktury np. przez portal useme.com . Pod koniec 2019 roku serwis useme.eu wprowadził dodatkową opcję przekazywania praw autorskich do dzieł. Otóż jest to licencja. Umowa licencyjna sporządzana jest na podstawie regulaminu useme.eu, w którym zapisane są wszystkie obszary eksploatacji dzieła. Każdy klient otrzymuje fakturę VAT z zapisem o wykupionej licencji do określonego utworu.

Literatura:

• Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych
• Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne